Voor het bedenken en schrijven van Diego Zonnesteek heb ik heel wat afgelezen. Hieronder staat een overzicht van de inspiratiebronnen waar ik – na mijn dikke duim – het meeste aan heb gehad.
Een wereld vol bacteriën – W.P.M. Hoekstra (1999), Nieuwezijds B.V., 127 blz.
Als je aan bacteriën denkt, dan denk je misschien wel ‘bah, vies, smerig’ en zo voorts. En daar zit wat in. Sommige bacteriën maken je ziek. Maar dat is maar het halve verhaal.
Om te beginnen: bacteriën zijn werkelijk overal. In je lichaam alleen al zitten tien keer zoveel bacteriën dan hersencellen, en om ons heen hangen nog eens honderd keer zoveel bacteriën. Antonie van Leeuwenhoek noemde ze niet voor niets ‘de kleijne wonderen’. Bacteriën doen namelijk veel meer goed dan je denkt. Sterker nog: zonder bacteriën kunnen wij helemaal niet leven.
Dit stelletje kleine viespeuken doet stiekem de meest onmogelijke dingen. Er is er zelfs eentje – gevonden in de poep van een zebra nota bene – die Butanol uit afval kan maken!
Overigens waren bacteriën de eerste bewoners op aarde. Ze bestaan al 3,5 miljard jaar.
Het boek van Wiel Hoekstra op bol.com (alleen nog tweede hands)
Enge beestjes – Simon Rozendaal, speciale editie Elsevier
Een zeer interessante bijlage van 80 pagina’s over alles wat je eigenlijk zou moeten weten over onze voorouders, de bacteriën. Wist je bijvoorbeeld dat bijna al onze organen ook aanwezig zijn in dat eencellige wezentje? Zoals Bonnie Bassler al zei: ‘het zijn uitgeklede versies van onszelf.’ Simon Rozendaal laat nog eens van alle kanten zien waartoe deze kleine superfabriekjes allemaal in staat zijn – in goede en in kwade zin.
How bacteria talk – Bonnie Bassler
Deze razendslimme professor uit Amerika legt in 25 minuten uit hoe bacteriën met elkaar praten. Wat blijkt? Bacteriën spreken niet alleen hun eigen taal, maar ook de taal van alle andere bacteriesoorten. Dat is een beetje hetzelfde als dat wij als mensen alle talen van de wereld spreken.
Bonnie Bassler in 20 minuten bij TEDtalk
Using Nature to grow batteries – Angela Belcher
Professor Belcher van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) stelt zichzelf in deze video de vraag: ‘Stel dat we de natuur dingen kunnen laten maken waar ze zelf niet eens van gedroomd heeft?’ Het is haar en haar team gelukt om een ‘levende’ batterij te bouwen met behulp van bacterien. Ze is nu aan het onderzoeken hoe ze een ‘virus-based solar cell’ kan bouwen. Ze heeft er al eentje die 11% rendement geeft.
Angela Belcher in iets meer dan 10 minuten bij TEDtalk
Olivijn tegen klimaatverandering – Emeritus hoogleraar Olaf Schuiling
Toeval bestaat niet, zegt men. Ik heb men nooit helemaal serieus genomen, maar deze keer kan ik er niet onderuit. Wat is er gebeurd? Ik was dus een beetje aan het googlen op zoek naar inspiratie voor het laatste deel van Diego Zonnesteek. Op een gegeven moment stuit ik op deze Nederlandse emeritus hoogleraar, die iets fantastisch heeft bedacht: strooi het mineraal Olivijn fijngemalen uit over een gebied van 2 miljoen vierkante kilometer, en laat de natuur zijn werk doen. Met behulp van bacteriën absorberen deze fijngemalen steentjes zoveel CO2 uit de lucht, dat het CO2 gehalte in de atmosfeer zelfs terug kan worden gedrongen. Het Olivijn verandert uiteindelijk in kalksteen en is zodoende een veilige opslag van CO2. De kosten vallen in het niet vergeleken bij andere methoden, en het is een natuurlijke weg. Olaf Schuiling is zelfs met zijn oplossing doorgedrongen tot de laatste tien deelnemers aan de Virgin Earth Challenge van Richard Branson en Al Gore, en maakt kans op de hoofdprijs van 25 miljoen dollar!
En wat is nou het toeval? Deze man heeft veertig jaar voor mij in hetzelfde studentenhuis gewoond als ik.
Helden uit noodzaak – Paul Gilding
Deze voormalig directeur van Greenpeace ziet het goed als je het mij vraagt. Schokkend wat hij vertelt, maar ook hoopvol.
Tegenlicht – Overvloed, VPRO
Ondanks alles geloof ik dat er een wereld van overvloed om de hoek ligt. Deze aflevering biedt de meest prachtige voorbeelden daarvan, van een fabriek die al zonnecelfilms levert met een rendement van 30% tot aan het ‘Sahara Rainforest Project’, een fantastisch verhaal over een bedrijf dat in het midden van de woestijn van alles en nog wat laat groeien met behulp van zoet water – dat ze maken uit zeewater. Peter Diamandis vertelt er over, vanuit de Singularity universiteit die hij samen met de beroemde voorspeller (omdat ie tot nu toe altijd gelijk heeft gehad) Ray Kurtzweil heeft opgericht.
Tegenlicht – Overvloed – de uitzending
Energy Autonomy – Hermann Scheer (2007), Earthscan, 310 blz.
Wie een kijkje wil achter de schermen van de energiewereld, is hier aan het goede adres. De politicus Scheer zat meer dan 30 jaar in het Duitse parlement en stond aan de basis van de EEG, de Erneubare Energie Gesetz, de wet in Duitsland die er sinds 2001 voor gezorgd heeft dat onze oosterburen zich massaal op hernieuwbare energie gestort hebben. Op dit moment haalt Duitsland bijna 30% van haar stroom uit hernieuwbare bronnen. Nederland blijft hier ver achter. Scheer overleed in 2010 na een kort ziektebed, op veel te jonge leeftijd.
Hermann Scheer op wikipedia
Het boek van Hermann Scheer op Bol.com
Cradle to Cradle – Michael Braungart en William McDonough (2009), Random House UK, 208 blz.
Michael en William zijn dikke vrienden, en ze zijn het vooral over één ding eens: afval maken is eigenlijk onzin. Er is namelijk maar één diersoort op aarde die afval maakt, en dat zijn wij. Is dat niet vreemd? Afval bestaat stiekem helemaal niet, zeggen zij. Afval = voedsel!
William en Michael maken samen de mooiste dingen. William bouwt hele grote gebouwen en woonwijken die meer energie leveren dan dat ze kosten. Als je weet dat gebouwen goed zijn voor 40% van de CO2 uitstoot in de wereld, dan is dat geen gekke gedachte. Michael kijkt vooral naar de dingen die je onder een microscoop kunt zien, en probeert vanaf daar de zaken te verbeteren.
Michael en William zien een toekomst voor zich waar het woord ‘afval’ eigenlijk niet meer bestaat, omdat we alles weer opnieuw gebruiken – net als de natuur. Ze zijn heel succesvol en inmiddels wereldberoemd, van Amerika tot aan China. Ze hebben ook in Nederland een kantoor. Bij de Floriade heeft de Cradle to Cradle gedachte aan de basis gestaan van het geheel. In Almere zijn ze in 2007 van start gegaan met het bouwen van 60.000 nieuwe huizen op basis van het Cradle to Cradle gedachtegoed, met McDonough als adviseur.
Michael Braungart op Wikipedia
William McDonough op Wikipedia
Cradle to Cradle – het boek op Bol.com
6 graden – Mark Lynas (2008), Francis van Arkel, 360 blz.
Dit boek van wetenschapsjournalist Mark Lynas beschrijft in detail wat er gebeurt als de aarde opwarmt met 1 tot en met 6 graden. Om hier achter te komen heeft hij tienduizenden artikelen van klimaatwetenschappers doorgespit, en omgezet in ‘menselijke taal.’ Het resultaat is schokkend. Mark Lynas is overigens wel beloond voor zijn harde werk, want in 2008 is ‘6 graden’ in Engeland gekozen tot beste wetenschappelijke boek.
Mark Lynas met zijn boek op wikipedia
Energy Survival Gids – Jo Hermans (2011), Amsterdam University Press, 184 blz.
De voormalig hoogleraar natuurkunde heeft een handig boekje geschreven over energie en wat het nou eigenlijk is. Zo wist ik bijvoorbeeld niet dat als ik een dag lang op een hometrainer zit, dat ik dan 1 kilowattuur aan energie heb opgewekt… en als ik dat uit het stopcontact haal, betaal ik maar 25 cent!
Het hele boek staat vol feiten en cijfers over energie, duurzame energie, het broeikaseffect en nog veel, veel meer. Voor mij onmisbaar bij het schrijven.
Het boek van Jo Hermans op Bol.com
Groeten uit 2030 – Jan Paul Schutten (2011), uitgeverij De Fontein, 72 blz.
Jan Paul heeft een mooi, duidelijk en vooral leuk boek geschreven over hoe het leven er in 2030 uit gaat zien. Tenminste, volgens de experts dan. Wist je dat je in de toekomst computers krijgt die zo dun zijn als een papiertje? En dat je misschien wel energie haalt uit een vlieger, die je heel hoog in de lucht laat hangen? En dat je in de toekomst een soort flatakkers krijgt, oftewel enorme hoge gebouwen in de stad waar alle groenten en fruit wordt verbouwd?
Een heel leuk boek voor nieuwsgierige kinderen en volwassenen.
Het boek van Jan Paul Schutten op bol.com
Vincent wil zon – Vincent Dekker
In de krant Trouw schrijft Vincent Dekker eindeloos veel leuke en interessante stukjes over zijn ervaringen met zonne-energie en de wereld van hernieuwbare energie.
www.trouw.nl, rubriek Groen, Vincent wil zon
Noordpoolijs in de zomer al ijsvrij over vier jaar – Trouw, overgenomen van The Guardian, 18 september 2012
Peter Wadhams, één van ‘s werelds belangrijkste deskundigen als het om zee-ijs gaat, zegt dat het het arctisch poolijs tijdens de zomermaanden niet over twintig jaar verdwenen is, maar al over vier jaar. De professor zegt dat het verdwijnen van poolijs tijdens de zomermaanden zal leiden tot een wereldwijde ramp en hij pleit dat er heel dringend werk wordt gemaakt van nieuwe, baanbrekende ideeën om de opwarming van de aarde te vertragen.
Het artikel over de bevindingen van Peter Wadhams
Peter Wadhams homepage op de site van universiteit van Cambridge
Geoloog met Groene Longen – Gemma Venhuizen
Een professor heeft zichzelf opgesloten in een doorzichtbare ruimte zonder zuurstof, maar vol met planten. Doordat de planten het zonlicht om weten te zetten in zuurstof heeft ie het 48 uur lang uitgehouden. Durf jij het aan?
Het artikel over Geologieprofessor Iain Stewart
Groen goud – Tegenlicht, VPRO
John D. Liu ontdekte dat heel veel stukken land die wij als ‘verloren’ beschouwen, echt wel weer prachtig groen, fruitig en vruchtbaar kunnen worden. Als je het maar de tijd en de juiste behandeling geeft. Echt ongelooflijk om te zien hoe het Löss plateau in China van een droog dor gebied werd omgetoverd in een paradijs op aarde. Het toeval wil namelijk dat John D. Liu eigenlijk cameraman is, waardoor hij de verandering schitterend in beeld heeft weten te brengen.
De hele uitzending van Groen Goud op de site van de VPRO
Afval is voedsel – Tegenlicht, VPRO
Prachtige uitzending waarin de heren van het Cradle to Cradle concept Braungart en McDonough zelf aan het woord komen. Mooi om te zien is het stukje over de samenwerking met Ford bij het ontwerpen van hun hoofdkantoor en fabrieksterrein, op een manier waardoor het ‘voor hun eigen kinderen een veilig speelterrein wordt.’
De hele uitzending van Afval =voedsel op de site van de VPRO
Wind energie uit vliegers -Saul Griffith
Deze australische uitvinder en fantast heeft een manier gevonden om windenergie te halen op die plek waar ‘t het hardste waait: hoog in de lucht. Dit is een prestentatie van hem bij TED talk. Grote bron van inspiratie.
Saul Griffith in 5 minuten bij TEDtalk
Kinderen maken zich zorgen over de aarde – onderzoek van het NOS jeugdjournaal, mei 2012
Dat kinderen meer met zichzelf bezig zijn en minder met de wereld, dat is maar de vraag of dat waar is. Uit een onderzoek onder 700 kinderen tussen de 9 en de 14 jaar oud blijkt dat ze zich vaak zorgen maken over de toestand van de natuur
Het artikel op de site van TROUW